Nếu có sự tranh chấp, mâu thuẫn không thỏa đáng giữa người dân với doanh nghiệp, cơ quan chức năng địa phương không giám sát được, Cục Bảo vệ thực vật (BVTV) sẽ thu hồi mã số vùng trồng và thông báo cho Tổng cục Hải quan Trung Quốc.
Ông Hoàng Trung, cục trưởng Cục BVTV (Bộ NN&PTNT), khẳng định như vậy khi trao đổi với Tuổi Trẻ xung quanh thông tin người dân xã Ea Kênh (huyện Krông Pắk, Đắk Lắk) bất ngờ khi vườn trồng sầu riêng của mình đã được cấp mã vùng trồng xuất khẩu sang Trung Quốc cho một doanh nghiệp.
“Đến nay đã có khoảng 5.000 tấn sầu riêng được xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc. Cục đang kiểm soát rất hiệu quả và chưa cho phép một trường hợp nào gian lận mà lọt qua biên giới”, ông Trung khẳng định.
Tuy nhiên, sau khi nhận được phản ánh của nhiều nông dân, Cục BVTV đã yêu cầu Chi cục trồng trọt và BVTV Đắk Lắk kiểm tra và Công ty TNHH thương mại nông sản Thiện Tâm (chủ sở hữu mã số vùng trồng VN-ĐLOR 0072) báo cáo sự việc, cung cấp hợp đồng hoặc sự cam kết với người dân.
Kết quả kiểm tra bước đầu cho thấy quy trình cấp làm hồ sơ đáp ứng theo đúng quy định của nghị định thư. Công ty Thiện Tâm cũng khẳng định đã làm việc với người dân và có cam kết. Cục BVTV cũng rà soát và nhận thấy Công ty Thiện Tâm nằm trong danh sách kiểm tra trực tiếp của Tổng cục Hải quan Trung Quốc, trong đó có đại diện nông dân đứng ra kiểm tra.
Như vậy, không phải là người dân không biết, nhưng có thể có hộ dân không biết. “Điều này cho thấy việc tuyên truyền, hướng dẫn, cách thức đến thu mua cho người dân của doanh nghiệp chưa rõ ràng. Chúng tôi đã yêu cầu Công ty Thiện Tâm phải cung cấp tất cả bằng chứng thu mua của ai”, ông Trung nói.
Cũng theo ông Trung, đây là bài học để các cơ quan chi cục trồng trọt và BVTV các địa phương phải giám sát chặt chẽ hơn nữa và doanh nghiệp phải có trách nhiệm hơn nữa với người dân, đặc biệt là tuyên truyền người dân hiểu được làm sao có được mã số vùng trồng.
“Mục tiêu của chúng ta là duy trì những mã số vùng trồng đã được cấp, từ đó mở rộng diện tích trong thời gian tới. Tuy nhiên, phải làm việc một cách bài bản, không để xảy ra tranh chấp, hiểu lầm không đáng có. Nếu không làm được mà để xảy ra tranh chấp, cục sẽ thu hồi mã số vùng trồng”, ông Trung khuyến cáo.
Sở hữu trên 10ha mới được cấp mã vùng trồng
Theo ông Hoàng Trung, nghị định thư giữa Bộ NN&PTNT và Tổng cục Hải Quan (Trung Quốc) quy định các loại trái cây, trong đó có sầu riêng xuất khẩu sang Trung Quốc phải có mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói, đồng thời phải thực hiện theo các yêu cầu về mặt kỹ thuật do Trung Quốc đặt ra.
Người dân, doanh nghiệp, địa phương muốn có mã vùng trồng phải bảo đảm diện tích vườn trồng đạt 10ha trở lên nên không thể đơn lẻ một người dân làm được mã số vùng trồng. Do vậy, cần phải có sự đồng tâm, nhất trí, chung tay của nhà vườn, người dân để có mã số vùng trồng quy mô lớn.
Theo đó, hợp tác xã đứng ra tập hợp người dân lại hoặc doanh nghiệp cam kết và được người dân đồng thuận để đứng ra đại diện chủ sở hữu mã số vùng trồng hoặc cơ sở đóng gói. Ngoài ra, các hộ dân cũng có thể tập hợp với nhau rồi cử ra đại diện đứng chủ sở hữu mã số vùng trồng.
Tuổi Trẻ
