Không thể vì một vài trường hợp gian lận mà ngành thuế lại “đẻ” thêm các điều kiện, quy định khiến nhiều doanh nghiệp khác bị “vạ lây”, tiền hoàn thuế “ách tắc”…
Đó là chia sẻ của một số chuyên gia pháp lý với Diễn đàn Doanh nghiệp xung quanh câu chuyện “ách tắc” tiền hoàn thuế được dư luận đặc biệt quan tâm trong thời gian gần đây.
Tính đến thời điểm này, số thuế VAT của ngành sắn chưa được hoàn khoảng 1.000 tỷ đồng. Ảnh minh họa
Theo đó, hàng loạt doanh nghiệp trong lĩnh vực điện, cao su, gỗ, nhựa, xi măng, mì lát… gần đây liên tục kêu cứu vì không được hoàn thuế giá trị gia tăng (VAT). Tình trạng này khiến không ít doanh nghiệp lao đao, thậm chí đứng trước nguy phải dừng xuất khẩu, đóng cửa.
Số liệu thống kê sơ bộ từ các hiệp hội doanh nghiệp cho thấy số tiền chưa được hoàn thuế là rất lớn. Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam cho biết: Chỉ riêng số tiền VAT mà hàng trăm doanh nghiệp sử dụng gỗ rừng trồng chưa được hoàn đã lên đến khoảng 1.000 tỉ đồng.
Việc chậm hoàn thuế đang thực sự tạo ra thách thức cực lớn cho cộng đồng doanh nghiệp vì họ đang gặp khó khăn về dòng tiền. Đặc biệt, trong bối cảnh nguồn tiền để duy trì sản xuất, xuất khẩu, trả lương công nhân đang cạn do các kênh huy động vốn bị tắc nghẽn… thì việc chậm hoàn thuế càng khiến hoạt động của doanh nghiệp đã khó càng thêm khó.
Theo ông Phạm Vũ Hà – Tổng thư ký Hiệp hội sắn Việt Nam – cho biết, thời gian qua, Tổng cục Thuế có công văn gửi cục thuế địa phương rà soát khách hàng Trung Quốc đối với hồ sơ đề nghị hoàn thuế VAT của doanh nghiệp. Các cục thuế địa phương căn cứ vào chỉ đạo này để xác minh khách hàng, người mua hàng từ Trung Quốc, dẫn đến dừng hoàn tiền thuế VAT của doanh nghiệp xuất khẩu sắn. Tính đến thời điểm này, số thuế VAT của ngành sắn chưa được hoàn khoảng 1.000 tỷ đồng.
Ông Hà nhấn mạnh câu chuyện này đã kéo dài hơn 2 năm. Hiệp hội Sắn và doanh nghiệp đã gửi kiến nghị lên Tổng cục thuế, Bộ Tài chính, Thủ tướng Chính phủ. Thủ tướng đã có 3 văn bản chỉ đạo. Nhưng đến nay, Bộ Tài chính chưa có văn bản trả lời cụ thể khiến doanh nghiệp vừa làm vừa lo, cơ quan thuế địa phương lúng túng.
“Việc hoàn thuế VAT nếu không được tháo gỡ khiến ngành sắn nguy cơ thụt lùi, thị phần sẽ thuộc về đối thủ cạnh tranh. Chúng tôi mong muốn cơ quan liên quan có thông tư hướng dẫn để tháo gỡ khó khăn cho ngành”, ông Hà kiến nghị.
Trả lời vấn đề này, Tổng cục Thuế cho biết, vừa qua, cơ quan thuế nhận thấy dấu hiệu nghi vấn trong hồ sơ hoàn thuế VAT của một số một số doanh nghiệp xuất khẩu tinh bột sắn sang nước ngoài. Theo đó, hồ sơ không đáp ứng điều kiện về hoàn thuế như: Một bên chủ thể của hợp đồng nhập khẩu không tồn tại, đã bỏ trốn mất tích từ lâu, chứng từ thanh toán qua ngân hàng không đúng tên người mua hàng, chuyển khoản thông qua ngân hàng biên giới không đúng quy định về điều kiện thanh toán để được hoàn thuế…
“Ngành thuế không có chức năng điều tra ban đầu nên không xác định được số lượng doanh nghiệp, nguyên liệu thế nào. Chúng tôi nhờ cơ quan điều tra xác định giúp. Nếu xác định đúng thì chúng tôi chủ động hoàn thuế”, ông Vũ Chí Hùng – Phó Tổng cục trưởng Thuế – nói và cho biết sẽ tiếp tục trao đổi với cục thuế địa phương để hoàn thuế cho doanh nghiệp theo đúng quy định.
Xung quanh câu chuyện này, luật sư Trương Thanh Đức – Giám đốc Công ty luật ANVI cho rằng, không thể bắt các công ty Việt Nam phải chịu trách nhiệm với cái sai (nếu có) của công ty nước ngoài hoặc một công ty nào đó. Đồng thời, ngành thuế có thể thực hiện mọi biện pháp để chống thất thu thuế nhưng phải dựa trên cơ sở quy định cụ thể của pháp luật.
Đồng quan điểm, nhiều ý kiến cho rằng Luật Quản lý thuế quy định công ty xuất khẩu chỉ cần đáp ứng các điều kiện như có hợp đồng xuất khẩu, có tờ khai hải quan, thanh toán qua ngân hàng sẽ được hoàn thuế VAT. Điều này có nghĩa ngành thuế không thể vì vài công ty gian lận tiền hoàn thuế VAT mà “đẻ” ra quy định, điều kiện để ách tiền hoàn thuế của các doanh khác. Làm như vậy là có lỗi với cộng đồng doanh nghiệp.
Rõ ràng thời gian qua thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh, môi trường đầu tư kinh doanh đã được cải thiện. Tuy nhiên, trong quá trình thực thi chính sách vẫn còn nhiều vấn đề, mà ví dụ cụ thể là việc hoàn thuế quá chậm khiến môi trường kinh doanh bị ảnh hưởng và cần phải được chấn chỉnh ngay.
Diễn đàn Doanh nghiệp
