Theo chuyên gia kinh tế Bùi Trinh, giá xăng dầu từ xưa đến nay khi biến động lên xuống giá đều có sự phối hợp của Bộ Tài Chính và Bộ Công Thương, nhưng với xăng chất lượng cao do doanh nghiệp đầu mối xăng dầu quyết định là điều “cực kỳ phi thị trường”.
Xăng xịn giá cao
Ghi nhận trong ngày 23/12 của PV báo Tiền Phong tại nhiều cây xăng ở TPHCM, nhiều người đổ xăng ngỡ ngàng khi một số cửa hàng kinh doanh xăng có giá cao hơn từ 1.130 – 3.040 đồng/lít so với giá cơ sở được liên Bộ Công Thương – Tài chính công bố.
Đơn cử như cửa hàng xăng dầu Petrolimex thuộc Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam trên đường Hai Bà Trưng (quận 1), đường Võ Thị Sáu và đường Trương Định (quận 3), đường Nguyễn Văn Trỗi (quận Phú Nhuận)… đều vắng bóng xăng RON95-III, thay vào đó là xăng RON95-V.
Trên bảng giá của những cửa hàng này, xăng RON95-V có giá 21.830 đồng/lít, cao hơn 1.130 đồng/lít so với xăng RON95-III hiện giá bán là 20.700 đồng/lít.
Trên bảng giá của Petrolimex đã không còn kinh doanh xăng RON95-III mà chỉ có RON95-V
Nhân viên cửa hàng 31- Petrolimex giải thích với khách hàng, đây đều là xăng RON95 nhưng là RON95-V. Xăng này đắt hơn xăng RON95-III. Xăng này cao cấp hơn, thân thiện với môi trường hơn.
Tương tự mặt hàng xăng, tại các cửa hàng xăng dầu Petrolimex, dầu Do-V cũng có mức giá cao ngất ngưởng 23.580 đồng/lít. Như vậy, với mức giá trên, DO 0,05S-II và DO 0,001S-V chênh nhau 1.980 đồng/lít.
Theo ghi nhận của phóng viên, ngoài đơn vị xăng dầu Petrolimex đang áp dụng bán đại trà mặt hàng xăng cao cấp, Công ty CP Nhiên liệu Sài Gòn cũng bán xăng RON97-V với giá chênh lệch rất cao so với RON95-III. Cụ thể, xăng RON97-V chênh 3.040 đồng/lít, thay vì 1.220 đồng/lít so với trước đây.
Đại diện Petrolimex Sài Gòn cho rằng, các loại xăng dầu mà Petrolimex Sài Gòn đang kinh doanh là xăng cao cấp, nhằm thay thế dần các loại xăng tiêu chuẩn khí thải thấp. Theo nghị định 95, các mặt hàng xăng dầu Nhà nước công bố giá cơ sở là những mặt hàng xăng dầu “được tiêu dùng phổ biến trên thị trường” như RON95-III, E5 RON92, DO 0,05S- II… Với các mặt hàng không phổ biến mà Petrolimex đang kinh doanh gồm xăng RON95-V, DO 0,001S-V… để thực hiện quyết định 49 (lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải đối với các xe ô tô, mô tô hai bánh sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới), phía Petrolimex được quyền tự quyết giá. Cơ cấu tính giá cơ sở các mặt hàng xăng dầu này tương tự như các mặt hàng xăng dầu Nhà nước công bố giá cơ sở.
“Trước giờ tôi chỉ đổ xăng RON95 của Petrolimex chứ không biết là RON95-V hay RON95-III. Tôi cứ nghĩ nhà nước đã quy định mức giá cho từng loại xăng chứ không biết là có xăng “xịn”, xăng chất lượng cao hay xăng phổ thông. Nhưng theo tôi, nếu đã là xăng phổ thông như RON95-III thì sao Petrolimex không có để khách hàng lựa chọn, buộc khách phải đổ xăng RON95-V chẳng khác gì “ép” người dùng” – bà Võ Thị Trang (ngụ quận Bình Tân) nói.
Người dân mua xăng RON95-V tại cửa hàng Petrolimex trưa 23/12.
Trước những mặt hàng xăng dầu xịn, giá cao nêu trên rất nhiều người tiêu dùng bày tỏ băn khoăn. Một số người tiêu dùng cho rằng, sẽ đến những cửa hàng bán xăng RON95-III để mua với giá mềm hơn. Một số người tiêu dùng khi được hỏi lựa chọn xăng cao cấp, thân thiện với môi trường không thì câu trả lời: “Chúng tôi có thể mua xăng xịn để bảo vệ môi trường nhưng làm sao chúng tôi biết đó là xăng cao cấp và giá thành như hiện là đúng và phù hợp?
Nhiều tác động, rủi ro
Tỏ ra rất bất ngờ khi doanh xăng dầu “ép” người tiêu dùng mua xăng “xịn”, chất lượng cao với giá cao hơn từ 1.130 – 3.040 đồng/lít so với giá cơ sở được liên Bộ Công Thương – Tài chính công bố, chuyên gia kinh tế Bùi Trinh đặt vấn đề: “Người tiêu dùng làm sao biết xăng giá cao đó có phải là xăng “chất lượng cao” như doanh nghiệp quảng cáo? Và thực tế là không có ai kiểm soát điều này cả”.
Theo ông Bùi Trinh, giá xăng dầu liên quan từ sản xuất đến người tiêu dùng, đặc biệt mặt hàng này liên quan đến ngành vận tải rất lớn. Trong khi đó, vận tải là ngành làm tăng lưu thông thì lại liên quan đến chỉ số giá tiêu dùng (CPI).
Không chỉ vậy, xăng dầu còn ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế, ảnh hưởng đến chỉ số giá sản xuất (PPI). Nền sản xuất là mạch máu của nền kinh tế. Khi doanh nghiệp xăng dầu chỉ bán xăng “xịn” giá cao, người tiêu dùng bị “ép” mua xăng này sẽ đẩy giá thành vận tải lên. Một khi cước vận tải lên thì giá hàng hóa cũng sẽ tăng lên. Khi CPI và PPI tăng lên thì tăng trưởng sẽ giảm xuống nếu đúng theo quy trình. Đó là hiểm họa rất lớn” – ông Bùi Trinh phân tích.
Cũng theo chuyên gia kinh tế Bùi Trinh, giá xăng dầu từ xưa đến nay khi biến động lên xuống giá đều có sự phối hợp của Bộ Tài Chính và Bộ Công Thương ; tuy nhiên vấn đề được đặt ra là xăng “chất lượng cao” lại do doanh nghiệp quyết định. “Tôi cũng tự hỏi có phải doanh nghiệp đầu mối xăng dầu quyết định chuyện này hay không, bởi theo tôi đó việc cực kỳ phi thị trường. Lúc này rất cần Bộ Công Thương minh bạch giá cả xăng dầu hiện nay” – ông Bùi Trinh nhấn mạnh.
Ông Ngô Hồng Y – Trưởng Phòng Thương mại Sở Công Thương TPHCM – cho biết, doanh nghiệp xăng dầu đang từng bước hướng đến lộ trình đưa các sản phẩm thân thiện môi trường, giảm rủi ro khí thải ra thị trường. Ông cho rằng xăng chất lượng cao thì giá sẽ có chênh lệch và chuẩn khí thải cao hơn.
Về giá đối với xăng RON95-V hay RON97-V, ông Ngô Hồng Y nói: “Theo quy định, doanh nghiệp không thể tự quyết định giá mà phải thực hiện kê khai giá bán với Bộ Tài Chính hoặc Bộ Công Thương. Petrolimex khoảng hơn 10% cửa hàng tại TPHCM (70/550 cửa hàng), còn Công ty Nhiên liệu Sài Gòn chỉ đang thí điểm xăng RON 97-V tại một số cửa hàng dành cho dòng xe cao cấp, còn lại vẫn bán xăng RON95-III”.
Tiền phong
