Tại Mỹ, giá dầu diesel luôn đắt hơn xăng, hiện nhiên liệu này đơn hơn đến 1 USD so với mỗi gallon xăng. Vậy chuyện gì đang diễn ra?
Theo hãng tin CNN, ngày nay mọi người thường chú ý đến giá xăng và tranh thủ đổ đầy bình mỗi khi giá giảm. Thế nhưng có một nhiên liệu cũng được bơm ngoài trạm xăng với mức giá còn cao hơn nữa, đó là dầu Diesel. Mới đây, giá dầu diesel tại Mỹ đã cao hơn 1 USD so với giá xăng trên mỗi gallon, vậy điều gì đang diễn ra và tại sao giá nhiên liệu này lại đắt đỏ đến vậy.
“Diesel là nguyên liệu cho xe chở hàng và nó cũng là nguyên liệu thúc đẩy cả nền kinh tế”, chuyên gia phân tích Joseph Sykora của hãng Aptus Capital Advisors nhận định.
Thật vậy, diesel không chỉ là nguyên liệu cho xe tải mà còn là nhiên liệu cho hàng loạt phương tiện. Những chiếc xe chở container, máy bay chở hàng hay nhiều phương tiện vận tải khác đều dùng diesel hay những sản phẩm gần liên quan.
Giá dầu diesel đắt hơn xăng tại Mỹ
Bởi vậy, nhu cầu về diesel không hề suy giảm, thậm chí còn tăng khi chuỗi cung ứng quá tải.
Trong khi đó, những lệnh giãn cách khiến tỷ lệ người dùng ô tô chạy xăng giảm, thế rồi việc giá nguyên liệu này tăng khiến mọi người chuyển sang những phương tiện công cộng, vốn dùng dầu diesel, càng nới rộng khoảng cách về giá giữa 2 nhiên liệu.
Báo cáo của Tổ chức năng lượng quốc tế (IEA) cho thấy nhu cầu dầu diesel thế giới đang ngày một tăng ở Châu Âu và Trung Đông khi người dân chuyển hướng sang mặt hàng này thay cho xăng, vốn đang khan hiếm và đắt đỏ.
Bên cạnh đó, nhu cầu dự trữ nguyên liệu sưởi ấm cho mùa đông tại Châu Âu và Châu Mỹ, mà chủ yếu là dầu, cũng khiến giá diesel tăng mạnh.
Về phía nguồn cung, dự trữ tồn kho cũng như nguồn cung của các nhà máy lọc dầu với diesel không mạnh sau đại dịch.
Nguồn cung từ Nga bị cắt từ khi xung đột Ukraine diễn ra, trong khi xuất khẩu dầu diesel từ Trung Quốc cũng giảm. Nhiều nhà máy lọc dầu cũng chịu ảnh hưởng do tình hình hạn hán. Tập đoàn Shell đã cắt giảm sản lượng tại nhà máy lọc dầu lớn nhất Đức xuống mức thấp do sông Rhine đang vào mùa hạn. Một số nhà máy lọc dầu khác thì tạm đóng cửa để bảo trì, khiến nguồn cung dầu diesel thấp hơn so với mọi năm.
Tại Mỹ, sản lượng dầu diesel cũng không cao do các nhà máy chủ lực sản xuất xăng. Bình quân mỗi thùng dầu thô tại Mỹ cho ra khoảng 19-20 gallon xăng nhưng chỉ lọc được 11-12 gallon dầu diesel.
Do sản lượng thấp nên dự trữ dầu diesel của Mỹ và Châu Á đang ở mức thấp nhất trong hơn 20 năm qua.
Dự trữ dầu diesel tại miền bắc Châu Âu xuống mức thấp
Trong khi đó, IEA cảnh báo Châu Âu sẽ thiếu khoảng 1,5 triệu thùng dầu diesel mỗi ngày và con số này sẽ còn tăng do ngày càng nhiều người dùng năng lượng này thay thế cho xăng hay khí đốt.
Thuế
Theo CNN, giá dầu diesel trên thực tế vẫn luôn cao hơn xăng tại Mỹ, kể cả trước khi xung đột Ukraine diễn ra. Ngoài lý do mất cân bằng cung cầu thì còn 2 nguyên nhân chính khác.
Đầu tiên, việc dầu diesel thải quá nhiều khí ô nhiễm ra môi trường đã buộc Cơ quan bảo vệ môi trưởng Mỹ (EPA) ban hành tiêu chuẩn hạn chế lưu huỳnh trong dầu diesel vào năm 2006. Kể từ năm 2014, EPA chính thức yêu cầu mọi dầu diesel bán trên toàn nước Mỹ phải đáp ứng tiêu chuẩn tỷ lệ lưu huỳnh thấp hơn 15 phần triệu, qua đó giảm tỷ lệ khí thải độc ra môi trường đến 90%.
Quy định này tốt cho môi trường nhưng chúng lại làm giảm tỷ lệ tập trung năng lượng, tức hiệu suất nhiên liệu tạo ra cho mỗi gallon của diesel, đồng thời làm tăng chi phí sản xuất. Hệ quả là các phương tiện phải bơm nhiều diesel hơn cho cùng một khoảng cách trong khi giá bán thì cũng cao hơn vì chi phí đi lên.
Nguyên nhân thứ 2 khiến dầu diesel thường có mức giá cao hơn xăng ở Mỹ là thuế địa phương. Ngoài thuế liên bang về xăng dầu thì từng bang cũng có mức thuế khác nhau với mỗi loại nhiên liệu.
Bình quân thuế cho dầu diesel thường cao hơn 7,55 cent so với xăng và theo lý giải của các chuyên gia, những phương tiện dùng loại nhiên liệu này như xe tải hay xe buýt có trọng tải lớn hơn, di chuyển trên đường nhiều hơn so với xe cá nhân chạy xăng.
*Nguồn: CNN, Bloomberg
Nhịp sống kinh tế
