Trong mắt những kẻ buôn bán nội tạng, con người chẳng khác gì những món hàng, theo đúng nghĩa đen, mà nội tạng của họ chính là thứ nhiều khi còn quan trọng hơn so với mạng sống con người.
Các chuyên gia cho rằng buôn bán nội tạng quốc tế là một ngành kinh doanh lớn, với giá trị ước tính khoảng 50 triệu USD vào năm 2008. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính vào năm 2007, buôn bán nội tạng chiếm từ 5 đến 10% các ca ghép thận được thực hiện hàng năm trên toàn cầu.
Antonio Medina, 23 tuổi, là một người nhập cư Trung Mỹ không giấy tờ di cư qua Mexico để đến Mỹ. Anh cho biết một người bạn đồng hành của anh đã chứng kiến việc buôn bán nội tạng, sau khi người bạn và vợ anh ấy bị một băng nhóm tội phạm bắt giữ.
Medina nói với Al Jazeera trong một cuộc phỏng vấn ở Mexico: “Anh ấy đang trên hành trình đi tìm vùng đất hứa cùng vợ và đã bị xã hội đen bắt. Bọn chúng đưa hai vợ chồng vào những phòng riêng biệt. Anh ấy nghe thấy tiếng vợ mình hét lên. Sau khi anh ấy đi vào và nhìn thấy vợ mình trên bàn với lồng ngực bị mổ đã không còn tim hay thận.”
Người bạn của Medina cho biết anh ấy đã được các binh sĩ Mexico cứu thoát khỏi phòng khám khủng khiếp. Tuy nhiên, lời kể của Medina, giống như nhiều khía cạnh của hoạt động buôn bán nội tạng, không thể xác minh một cách độc lập.
Lợi nhuận khủng thúc đẩy hành vi tội phạm
David Shirk, giáo sư khoa học chính trị và giám đốc Viện xuyên biên giới tại Đại học San Diego, người đã điều tra nạn buôn người, cho biết: “Tôi không nghi ngờ gì về nội tạng đã được lấy ra khỏi cơ thể. Nhưng phần lớn, buôn bán nội tạng xảy ra ở các bệnh viện, nơi có những người hành nghề y tham nhũng.”
Ông nói với Al Jazeera: “Tôi nghĩ rằng những thi thể bị mất nội tạng có vẻ giống như một hình thức tra tấn hơn là buôn bán phi pháp. Để nội tạng có thể phù hợp với việc cấy ghép, nó đòi hỏi một quy trình với các điều kiện vệ sinh nghiêm ngặt và sự phù hợp của người hiến tặng.”
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) định nghĩa buôn bán nội tạng là cấy ghép thương mại có lợi nhuận hoặc các ca cấy ghép xảy ra bên ngoài hệ thống y tế quốc gia. Trộm cắp nội tạng trực tiếp, bao gồm cả trường hợp mà Medina mô tả, chỉ đại diện cho một phần nhỏ của buôn bán toàn cầu.
Luc Noel, điều phối viên của các công nghệ y tế thiết yếu tại WHO, cho biết: “Có những tổ chức ngầm tội phạm cung cấp dịch vụ cấy ghép thận. Nhưng hầu hết các trường hợp liên quan đến những người nghèo, họ sẵn sàng bán một bộ phận cơ thể để lấy tiền.”
Người nghèo được cho là có thể kiếm được từ 3.000 đến 15.000 đô la khi bán nội tạng, đặc biệt là thận, cho những người trung gian bán lại cho những người mua giàu có với giá lên tới 200.000 đô la.
Trong một báo cáo năm 2009 về buôn bán nội tạng, Hội đồng Châu Âu và Liên hợp quốc đã kết luận rằng có thể có “một số lượng lớn các trường hợp không được báo cáo”, cho rằng điều này là do “lợi nhuận khổng lồ và rủi ro khá thấp đối với thủ phạm”.
Mexico không được coi là một trong những quốc gia tồi tệ nhất về nạn buôn bán nội tạng. Tuy nhiên, hành vi ghê tởm này được cho là phổ biến nhất ở Israel, Ấn Độ, Trung Quốc, Pakistan, Thổ Nhĩ Kỳ, Brazil, Nepal, Philippines, Kosovo, Iran và các quốc gia thuộc Liên Xô cũ ở Đông Âu.
Noel từ WHO cho biết: “Du lịch cấy ghép nội tạng phát triển mạnh ở những khu vực có chính quyền yếu kém. Chúng tôi không muốn thấy một xã hội nơi những người nghèo khổ trở thành kho nội tạng của những người giàu có và quyền lực”.
Người mua trực tuyến
Khách hàng thường đến từ Mỹ, Tây Âu, các quốc gia vùng Vịnh Ả Rập, Israel và những người giàu ở các nước đang phát triển. Noel nói: “Các bệnh nhân cũng dễ bị đau ốm và thường bị bệnh nặng. Giải pháp là mỗi cộng đồng nên giải quyết vấn đề của mình về nội tạng. Các cơ quan chức năng cần nâng cao nhận thức về lợi ích của việc tình nguyện cấy ghép. “
Debra Budiani, một học giả thỉnh giảng tại Trung tâm Đạo đức Sinh học của Đại học Pennsylvania, cho biết hầu hết mọi người bị ép buộc bán nội tạng của họ thông qua sự kết hợp của thông tin sai lệch và nghèo đói.
Vì vậy, làm thế nào để một người đi mua nội tạng bất hợp pháp? Nó phức tạp hơn một chút so với việc đi bộ đến một khu vực râm mát của thị trấn và mặc cả với một người mang thận trong chiếc áo khoác.
Budiani nói với Al Jazeera: “Thủ tục đối với bệnh nhân Mỹ là lên mạng và tìm kiếm các dịch vụ này. Đây là bước đầu cho du lịch cấy ghép.”
Bà nói: “Có rất nhiều hoạt động kinh doanh bẩn thỉu xung quanh những hoạt động này. Và nó bắt đầu với rất nhiều sự phối hợp trên internet.”
Trong một bài đăng trên một trang web thông báo miễn phí ở Tuxla Gutierrez, thủ phủ của bang Chiapas ở miền nam Mexico, một người dùng đề nghị trả 25.000 đô la cho một bộ nội tạng và hứa hẹn sẽ “hoàn toàn riêng biệt và nghiêm túc” với bất kỳ ai phản hồi về nội dung đó. Người dùng để lại địa chỉ e-mail và nói rằng hoạt động sẽ được thực hiện ở Houston, Texas. Budiani cho biết giao dịch được đề xuất là bất hợp pháp.
Các công cụ mới ngăn chặn hành vi phạm tội
Ngoài công việc học tập của mình tại Đại học Pennsylvania, Debra Budiani còn lãnh đạo Liên minh các giải pháp thất bại nội tạng, một nhóm vận động cơ sở.
Liên minh đang lên kế hoạch cho một đường dây nóng buôn người, để nhận cuộc gọi từ nạn nhân, để họ có thể được liên kết với bác sĩ và các cơ quan chức năng thích hợp. Budiani nói: “Chúng tôi đang thiết lập một mạng xã hội ảo, với điện thoại di động là mẫu số chung. Ngay cả khi họ không biết chữ, họ vẫn có thể sử dụng điện thoại di động.”
Một nguyên mẫu của kế hoạch sẽ được thử nghiệm ở Ai Cập và Ấn Độ trong những tháng tới. Cô nói, đường dây nóng cũng có thể đóng vai trò như một nguồn để tìm hiểu nguồn gốc của loại tội phạm này, đồng thời nói thêm rằng cuộc cách mạng gần đây của Ai Cập và sự bất ổn chính trị mà nó đã gây ra, tạo ra “một thời kỳ dễ bị tổn thương, nơi nạn buôn người có thể phát triển mạnh”.
Trở lại Mexico, Antonio Medina nói rằng người bạn có vợ bị lấy nội tạng chỉ muốn quên đi toàn bộ trải nghiệm. “Chúng tôi giữ liên lạc qua email, anh ấy đã trở lại Honduras.”
Với các nạn nhân buôn người, họ bị chìm trong bóng tối, thường là vết sẹo không thể chữa được về thể chất và tình cảm, bị cô lập và đơn độc.
David Shirk nói: “Những người di cư rất dễ bị hại bởi các hình thức bóc lột khác nhau. Và thực tế đó lan rộng trên toàn cầu, từ những người tị nạn do xung đột nội bộ của Sudan phải đối mặt với nạn buôn bán nội tạng ở Ai Cập cho đến những người Moldova và Kazakhstan bị cắt bỏ thận bất hợp pháp ở Kosovo.”
Debra Budiani hy vọng đường dây nóng chống buôn người được đề xuất sẽ giúp ngăn chặn các vụ lạm dụng, đồng thời mang lại niềm an ủi cho những người bị thiếu nội tạng, đang phải đối mặt với sự xấu hổ và bệnh tật.
Cô nói: “Chúng tôi muốn mọi người huy động và chia sẻ các về cách họ đã bị lạm dụng, để họ tiếp xúc với các nạn nhân khác để không bị cô lập như vậy”.
Theo Doanh nghiệp và Tiếp thị
