Việt Nam đã đạt được những thành tích khó tin chỉ trong vài thập kỉ qua, The Diplomat nhận định.
Sự phát triển kinh ngạc của Việt Nam
Gần đây, Quỹ Tiền tệ Quốc tế đã thay đổi dự báo tăng trưởng kinh tế của Việt Nam cho năm 2022, điều chỉnh tăng từ 6% lên 7%. Đây là lần điều chỉnh tăng đáng kể duy nhất giữa các nền kinh tế châu Á và cao hơn so với các nền kinh tế khu vực lớn khác như Ấn Độ, Nhật Bản và Trung Quốc, các dự báo đều giảm từ 0,7 đến 1,1%. Tuần này, Ngân hàng Thế giới cũng điều chỉnh tương tự dự báo tăng trưởng kinh tế của Việt Nam từ 5,3% lên 7,2%, con số cao nhất đối với bất kỳ quốc gia nào ở Đông Á và Đông Nam Á.
Mặc dù đây là điều đáng kinh ngạc với nhiều người, nhưng lại là điều có thể đoán trước đối với những chuyên gia đã theo dõi sát sao Việt Nam trong vài thập kỷ qua. Âm thầm và lặng lẽ, Việt Nam đã chuyển mình từ một trong những nền kinh tế khó khăn nhất toàn cầu sang một trong những nền kinh tế phát triển nhanh nhất, trong khi sự cạnh tranh ngày càng mạnh mẽ giữa Trung Quốc và Mỹ còn vô tình hỗ trợ cho sự tăng trưởng gần đây của Việt Nam.
Do hậu quả của chiến tranh và cấm vận, những thiếu hụt kinh tế và căng thẳng toàn cầu đã khiến nền kinh tế Việt Nam trở thành một trong những nền kinh tế yếu nhất ở châu Á hồi những năm 1980, với tốc độ tăng trưởng GDP là 2,8% vào năm 1985 và tỷ lệ lạm phát 378% vào năm 1986.
Tuy nhiên, vào năm 1986, Việt Nam đã bắt đầu chuyển đổi mô hình của nền kinh tế. Các cải cách đổi mới khuyến khích công nghiệp tư nhân, công nhận quyền tư hữu về ruộng đất và xóa bỏ hình thức canh tác tập thể. Những thay đổi này đã giúp Việt Nam trải qua một trong những giai đoạn phát triển kinh tế nhanh nhất và ấn tượng nhất trong lịch sử thế giới.
Khi Việt Nam thực hiện cải cách lần đầu, nước này vẫn là một trong những nước nghèo nhất trong khu vực, với tỷ lệ nghèo trên 70%. Đến năm 2020, tỷ lệ này đã giảm xuống còn 5% và hơn 10 triệu người đã thoát khỏi đói nghèo chỉ trong những năm 2010. GDP bình quân đầu người của Việt Nam cũng tăng gần gấp 10 lần từ dưới 300USD vào những năm 1980 lên 2.800 USD vào năm 2020.
Khi nền kinh tế Việt Nam phát triển nhanh chóng và sở hữu lực lượng lao động dồi dào, quốc gia này đã trở thành một nơi hấp dẫn hơn để đầu tư. Việt Nam cũng đã trở thành một phần quan trọng của chuỗi cung ứng toàn cầu đối với hàng dệt may, giày dép và sản xuất điện tử: hàng dệt may và giày dép chiếm 18% xuất khẩu trong năm 2018, trong khi hàng điện tử và thiết bị điện chiếm 40%.
Các công ty lớn như Adidas, Nike và Samsung – cùng nhiều doanh nghiệp lớn khác – hiện đã có các nhà xưởng tại đây. Không có gì ngạc nhiên khi đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) của Việt Nam đã tăng hơn 200 lần kể từ năm 1986, từ 40.000 USD năm 1986 lên khoảng 15,8 tỷ USD vào năm 2018. Trong khi đó, xuất khẩu của Việt Nam tăng 19% trong giai đoạn từ năm 2020 đến năm 2021.
Những tin tốt cho nền kinh tế
Gần đây hơn, Việt Nam là nước được hưởng lợi từ cuộc cạnh tranh cường quốc giữa Mỹ và Trung Quốc. Chính sách “Zero COVID-19” của Trung Quốc buộc các doanh nghiệp phải tìm cách đa dạng hóa chuỗi cung ứng của họ để giảm thiểu bất kỳ sự gián đoạn nào.
Chỉ tính riêng trong năm 2021, ít nhất 11.000 công ty nước ngoài đã hủy đăng ký công ty của họ tại Trung Quốc, trái ngược hoàn toàn với mức tăng ròng 8.000 công ty nước ngoài đăng ký vào năm 2020. Trong số đó, các công ty như Apple, Samsung và Hasbro, những công ty có năng lực và đã sản xuất lâu năm ở Trung Quốc, đã quyết định giảm hoạt động của họ tại nước này.
Việt Nam đã được hưởng lợi khi các công ty lớn chuyển sản xuất sang để tận dụng lợi thế của chi phí thấp, cơ sở hạ tầng phát triển, môi trường kinh doanh hỗ trợ và thành công trong việc giảm thiểu tác động kinh tế của COVID-19. Ví dụ, Foxconn, nhà sản xuất điện tử nổi tiếng có hợp đồng với tất cả các công ty công nghệ lớn, bao gồm cả gã khổng lồ Apple, tuyên bố sẽ đầu tư 300 triệu USD vào một nhà máy mới ở miền Bắc Việt Nam.
Gần đây, Google đã thông báo rằng họ có kế hoạch chuyển một nửa sản lượng điện thoại Pixel sang Việt Nam, trong khi Microsoft đã tận dụng nhà máy ở Việt Nam cho một số thành phần của máy chơi game Xbox. Một vài năm trước, các tập đoàn này từng độc quyền sản xuất những mặt hàng nêu trên ở Trung Quốc. Nhìn chung, FDI của Việt Nam tăng 8,9% từ tháng 1 đến tháng 6 năm nay so với cùng kỳ năm 2021.
Tuy nhiên, Việt Nam vẫn phải đối mặt với những thử thách đối với tăng trưởng trong tương lai. Yếu tố hạn chế nhất là quy mô dân số của Việt Nam sẽ không bao giờ vượt quá được Trung Quốc. Tương tự, lực lượng lao động của Việt Nam cần tăng cường trình độ, nguồn cung năng lượng đang gặp khó khăn trong việc đáp ứng nhu cầu. Mặc dù Việt Nam đã đạt được những tiến bộ đáng kể trong phát triển cơ sở hạ tầng, nhưng vẫn chưa có thứ hạng cao về lĩnh vực này trên thế giới.
Tuy nhiên, Việt Nam đã đạt được những thành tựu kinh tế đáng kinh ngạc trong 40 năm qua, điều này khiến nước này trở thành một điểm đến thu hút FDI. Do đó, có thể kỳ vọng dự báo kinh tế của Việt Nam sẽ có xu hướng ngày càng tích cực trong những năm tới.
Tổ quốc
