Xung đột giữa Nga và Ukraine đã kéo theo giá năng lượng tăng cao và nguồn cung bị thiếu hụt. Tuy nhiên giờ đây vấn đề tiếp theo của thị trường là một mối đe dọa khác về vấn đề vận chuyển – tình trạng thiếu tàu chở dầu.
Tàu chở nhiên liệu ngày càng hạn chế
Trong kỉ nguyên mới của thị trường năng lượng đang bị thiếu hụt về nguồn cung và bão giá, một yếu tố quan trọng khác đang bị bỏ qua đang đe dọa đến thị trường dầu – vấn đề vận chuyển.
Nhu cầu đối với tàu chở dầu đã tăng lên kể từ khi Liên minh châu Âu EU áp dụng các lệnh trừng phạt đối với Nga và xu hướng này sẽ tăng dần lên trong những tháng tới khi lệnh cấm vận của EU đối với dầu và nhiên liệu của Nga có hiệu lực.
Bloomberg đã đưa tin rằng các công ty vận tải biển đang tranh giành để có được càng nhiều tàu chở dầu càng tốt trước khi lệnh cấm vận có hiệu lực vào đầu tháng 12 đối với dầu thô và hai tháng sau đối với nhiên liệu từ Nga. Báo cáo lưu ý rằng các tàu này rất cần thiết cho việc vận chuyển dầu và nhiên liệu của Nga theo các hướng mà châu Âu cho phép mặc dù các quốc gia EU hiện đang tăng cường tích trữ dầu và nhiên liệu của Nga.
Cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine và phản ứng của EU đã khuấy động thị trường tàu chở dầu toàn cầu, cùng với đó là chi phí vận chuyển tăng cao. Nhu cầu về tàu chở dầu đã tăng đột biến và vẫn sẽ duy trì mạnh mẽ trong tương lai do nguồn cung hạn chế.
Sự thiếu hụt này đến từ việc trong vài năm qua chỉ có rất ít tàu chở dầu được chế tạo, đây là vấn đề mà ngành công nghiệp này không thể khắc phục trong một sớm một chiều, bởi vậy nguồn cung có thể sẽ tiếp tục eo hẹp và đẩy chi phí vận chuyển cũng như nhiên liệu lên cao hơn.
Vào đầu tháng 8 vừa qua, Bloomberg một lần nữa đưa tin rằng thị trường tàu chở dầu toàn cầu đang chứng kiến nhu cầu mạnh nhất trong hơn hai thập kỷ qua. Trích dẫn dữ liệu từ Clarkson Research Services, báo cáo cho biết lợi nhuận trung bình cho một tàu chở sản phẩm dầu trong hai tuần tính đến ngày 8/8 đã tăng lên 400.000 USD – mức cao nhất kể từ năm 1997.
Con số này có thể sẽ còn cao hơn và sẽ tiếp tục tăng khi nhu cầu về nhiên liệu vượt xa nguồn cung trong những tháng tới. Thị trường nhiên liệu vốn đã gặp chao đảo, tuy nhiên với việc EU cấm vận nhiên liệu của Nga có hiệu lực, thị trường sẽ ngày càng trở nên chặt chẽ hơn, cạnh tranh tăng cao hơn trong khi đội tàu chở nhiên liệu lại hạn chế.
“Lệnh cấm của EU đối với các sản phẩm dầu của Nga từ tháng 2 năm 2023 sẽ châm ngòi cho việc định hình lại hệ sinh thái thương mại dầu mỏ”, công ty vận tải biển Đan Mạch Torm cho biết trong một tuyên bố được Bloomberg trích dẫn.
Tác động đến thị trường
Việc định hình lại sẽ không chỉ liên quan đến tàu chở dầu Nga đến các quốc gia ngoài EU mà nó còn liên quan đến vận chuyển nhiên liệu từ các nguồn cung (ngoài Nga) đến châu Âu, bao gồm cả những quốc gia như Trung Quốc và Ấn Độ. Họ đnag chế biến dầu thô của Nga thành nhiên liệu và sau đó xuất khẩu sang châu Âu.
Bên cạnh sự thắt chặt thị trường dầu, điều này sẽ ảnh hưởng đến giá nhiên liệu và tình trạng này sẽ kéo dài trong vài năm tới với thị trường dầu nói riêng và thị trường năng lượng nói chung. Theo báo cáo của Reuters trích dẫn nghiên cứu của S&P, nguyên nhân là do công suất lọc dầu toàn cầu sụt giảm kỷ lục, khoảng 3,8 triệu thùng mỗi ngày từ tháng 3 năm 2020 đến tháng 7 năm 2022.
Trong khi công suất lọc dầu bị thu hẹp, nhu cầu nhiên liệu tăng thêm 5,6 triệu thùng/ngày đã tạo ra một khoảng cách lớn với nguồn cung và nhu cầu. Theo nghiên cứu của S&P, công suất lọc dầu mới khoảng 2 triệu thùng/ngày sẽ đi vào hoạt động sớm nhất vào cuối năm sau. Điều này đồng nghĩa nguồn cung của thị trường vẫn sẽ bị eo hẹp.
Việc tăng công suất là một điều bỏ ngỏ bởi các nhà máy lọc dầu đều đang e ngại rằng việc thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng sẽ khiến các nhà máy lọc dầu trở thành khối tài sản bị mắc kẹt. Điều này sẽ khiến cho nguồn cung không dồi dào và có sẵn. Khi lệnh cấm vận Nga có hiệu lực, Nga sẽ chuyển hướng dầu thô của mình sang các khách hàng ở châu Á, châu Phi và Mỹ Latinh. EU sẽ cần nguồn cung từ những quốc gia Trung Đông, Mỹ, Ấn Độ và Trung Quốc, bởi vậy các tàu vận chuyển đóng vai trò rất quan trọng.
Với tình hình nguồn cung bị thắt chặt, điều này chắc chắn sẽ khiến giá nhiên liệu tăng cao. Điều mà EU không thể ngờ rằng các quốc gia nhập khẩu nhiên liệu từ Nga như 2 gã khổng lồ châu Á là Trung Quốc và Ấn Độ có thể sẽ bán nhiên liệu đến EU với giá cao. Trong khi đó, Mỹ đang gặp phải những khó khăn riêng với tồn kho nhiên liệu, đặc biệt là dầu diesel. Điều này khiến cho sự giúp đỡ từ Mỹ mà EU đang mong chờ sẽ bị hạn chế bởi họ đang không có đủ nhiên liệu để xuất khẩu, bởi vậy giá nhiên liệu sẽ còn tăng cao hơn trong mùa đông này.
Theo Oilprice
Nhịp sống kinh tế
